| کار حرفه‌ای: مفاهیم، ویژگی‌ها و کارکرد - پیوندهای بین «کار»، «نوع کار» و «فرد» |
| محمد شلیله |
|
پیوندهای بین «کار»، «نوع کار» و «فرد»
«کار» به‌طور عام و نوع شغل و موقعیت شغلی به‌طور خاص برشخصیت فرد شاغل تاثیراتی در جهات گوناگون دارد: به ارزشهای فرد شاغل جهت می‌دهد؛ برشناخت فرد شاغل از خودش (خودپنداری)، بر جهتگیریهایش نسبت به واقعیتهای اجتماعی و برکارکردهای شناختی‌اش تاثیر می‌نهد و بر میزان تحرک ذهنی-عقلی فرد شاغل می‌افزاید. مناسبات کار نیز که فرد شاغل در راستای انجام وظایف شغلی خود در آن قرار می‌گیرد در پیوند با نوع ابزارهایی که برای انجام وظایفش به‌کار می‌برد، در مجموع به‌نحو معنیداری بر شخصیت فرد و شدت و ضعف تاثیرات پیشگفته تاثیر دارد. اگر چه توافقی بر سر میزان این تاثیرات وجود ندارد، اما آشکار شده است که میزان این تاثیرات با عواملی مانند نوع سازمانی که فرد در آن به‌کار اشتغال دارد و موقعیتی که سازمان ذیربط در کل اقتصاد از آن برخوردار است نیز همبستگی دارد. از سوی دیگر «کار» بر کارکردهای روانی افراد تاثیر تعیین‌کننده دارد؛ از جمله فرد را در مناسباتی قرار می‌دهد که نظمهای تعیین و پذیرفته شده‌ای بر آن حاکم است و رعایت این نظمها توانایی کنترل احساسات را در فرد شاغل بالا می‌برد و عادت رعایت موازین اخلا‌قی را در او تقویت می‌کند. افزون بر اینها نفس کار کردن و داشتن شغل، میزان خود اتکایی و اعتماد به نفس فرد شاغل را افزایش می‌دهد. از همین روست که معمولا‌ً در عرف، نوع شغل و موقعیت شغلی افراد برای توصیف علا‌ئق، هویت، موقعیت و نقش اجتماعی آنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، اگر چه معلوم نیست از میان دو تن که یکی کارگر رستوران، با دیگری که پزشک است کدامیک از فضیلتهای اخلا‌قی و انسانی بالا‌تری برخوردارند، اما ، بیشتر افراد به محض آگاهی از اینکه کسی پزشک است او را در مرتبه‌ای از پیش تعیین شده و پذیرفته شده، و با احتمال بالا برتر، که در عرف اغلب جامعه‌ها به شغل پزشکی نسبت داده می‌شود قرار می‌دهند. در همین راستا اغلب جامعه‌شناسان کار در یافته‌اند که نزد مردم اغلب جامعه‌ها، «کار حرفه‌ای» در میان انواع گوناگون «کار»، از بیشترین اعتبار و تشخص برخوردار است. همچنان است که در اغلب جامعه‌ها کسانی که کارشان را به‌درستی، مسئولا‌نه، همراه با دقت و ابتکار و با کیفیتی اطمینانبخش انجام می‌دهند، «حرفه‌ای» لقب می‌گیرند. برخی پژوهشگران حتی دریافته‌اند که در میان صفت‌های گوناگونی که ممکن است به افراد نسبت داده شود صفت «حرفه‌ای بودن» نزد عامه مردم از حیثیت فرهنگی و اجتماعی برتری در مقایسه با سایر صفت‌ها برخوردار است. شماری از صاحبنظران گفته‌اند، مقصود عامه مردم از کاربرد صفت «حرفه‌ای» توصیف کسی است که دارای اعتبار و احترام است، تمام وقت و در برابر دریافت حق‌الزحمه کار می‌کند و وظایفش (منظور وظایف شغلی است) را با مهارت و خبرگی قاطع انجام می‌دهد(2001. Leicht,. K.T. and Fennell, M. L.) بعضی از جامعه شناسان، این برداشت عامه مردم از «حرفه» و «حرفه‌ای بودن» را به این نسبت می‌دهند که عرصه کار «حرفه‌ها» و «حرفه‌ای‌ها» تشخیص و ارائه راه‌حل در مورد رفع نیازها، مسائل و مشکلا‌ت انسانی است و عرضه خدمات اطمینانبخش و همراه با قبول مسئولیت در این موارد است، که از کار درمان مردم گرفته تا حسابرسی موسسات اقتصادی، یا طراحی ساختمان و قانونگذاری (1988.Abbott, A ) و مانند آن را دربر می‌گیرد.
|
| منبع: فصلنامه حسابرس |